Zabytkowy XVII-wieczny porcelanowy serwis powrócił do zbiorów Muzeum-Zamku w Łańcucie

Fot. Danuta Matloch/MKiDN

Komunikat ukazał się 27 maja b.r. na stronie MKiDN:

„Ten porcelanowy serwis wiele lat temu znajdował się właśnie w Łańcucie. W tamtym czasie była to największa kolekcja tego rodzaju chińskiej porcelany w Europie, licząca ponad sto sztuk. (…) Dzisiejszy powrót do domu po wielu latach, to przykład działania polskiego muzealnictwa i polskiego państwa” – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas konferencji prasowej połączonej z prezentacją elementów XVII-wiecznego serwisu porcelanowego – nowych nabytków Muzeum-Zamku w Łańcucie.

Staramy się dokonywać jak najwięcej zakupów wzbogacających nasze kolekcje w sposób zrównoważony. Nie tylko Wawel, Zamek Królewski w Warszawie, nie tylko Muzea Narodowe, ale także Muzeum w Łańcucie otrzymało środki na zakup kolekcji – powiedział prof. Piotr Gliński.

Minister kultury i dziedzictwa narodowego podkreślił, że nabyte porcelanowe talerze i półmisek stanowiły dar cesarza chińskiego dla polskiego króla Jana III Sobieskiego, który następnie podarował je rodzinie Czartoryskich.

Talerze i półmisek z tej kolekcji udało się zakupić na aukcji w Galerii w Londynie. Jeśli tylko na rynku pojawią się inne rzeczy z tej kolekcji, będziemy je dokupować, aby w jak największym stopniu mogła zostać ona odbudowana – zadeklarował wicepremier.

Szef resortu kultury przypomniał, że w ciągu ostatnich 6 lat w Łańcucie zrealizowane zostały dwa duże projekty o łącznej wartości 74 mln zł. Objęły one renowację zamku i ogrodu, ale także Ujeżdżalni i Oranżerii, gdzie funkcjonuje teraz Centrum Edukacji Tradycji im. Jana Potockiego.

Nasze wspaniałe pałacowe muzea rozwijają się także pod kątem współczesnych potrzeb, stają się multimedialne. W imieniu społeczeństwa bardzo dziękuję dyrektorowi i pracownikom muzeum za ich ciężką pracę, dzięki której Łańcut obecnie wygląda tak pięknie – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego.

XVII-wieczny serwis porcelanowy – dar cesarza Chin dla króla Jana III Sobieskiego

Muzeum – Zamek w Łańcucie wzbogacił się o niezwykle cenne dzieła sztuki – cztery talerze i jeden półmisek z chińskiej porcelany (wymiary talerzy – średnica 34,3 cm; wymiary półmiska – średnica 43,5 cm). Pochodzą one z dawnej łańcuckiej kolekcji, o czym świadczą widniejące na nich przedwojenne sygnatury Zamku Łańcuckiego. Stanowią fragment dawnego serwisu z okresu Kang-Xi (1662-1723), który był darem cesarza Chin dla króla Jana III Sobieskiego. Król podarował je Czartoryskim, a do Łańcuta sprowadzone zostały w 2. połowie XVIII w. przez jego ówczesną właścicielkę – Izabellę z Czartoryskich Lubomirską (1736 – 1816).

Serwis składał się z ponad stu sztuk. Przed wojną eksponowany był w oszklonych szafach stojących w Korytarzu Północnym I piętra zwanym Białym. Część dużych półmisków i talerzy była rozwieszona na ścianach Wielkiej Jadalni, tuż obok Sali Balowej. Przedstawione zostały na nich rycerskie gonitwy konne przed trybuną mikada. Uważano, że podobnego serwisu nie posiada żaden najbogatszy zbiór w Europie.

Odzyskane elementy zabytkowego serwisu

Talerze i półmisek zostały zakupione 15 marca 2022r. w Galerii w Londynie, od 1925 r. specjalizującej się w wyrobach z porcelany. Do sprzedaży wystawili je spadkobiercy znanego przemysłowca, filantropa i kolekcjonera dzieł sztuki Paula-Luisa’a Weiller’a (1893 – 1993). Poszczególne egzemplarze z tego serwisu już wcześniej pojawiały się na aukcjach organizowanych przez Christie’s w Londynie, a także w innych domach aukcyjnych.

Pozyskanie obiektów, a właściwie ich powrót do zbiorów łańcuckich po 78 latach, jest niezwykle ważnym wydarzeniem. XVII-wieczny serwis obrazuje bowiem dawną świetność zbiorów przechowywanych w łańcuckim zamku.

Muzeum – Zamek w Łańcucie

Zamek w Łańcucie należy do najcenniejszych zespołów rezydencjonalnych w Polsce o szczególnym znaczeniu dla kultury narodowej. Został wybudowany w latach 1629–1642 dla Stanisława Lubomirskiego, wojewody krakowskiego i ruskiego, prawdopodobnie według projektu Macieja Trapoli i przy udziale Krzysztofa Mieroszewskiego. Zaprojektowany w tradycyjnej formie ówczesnych budowli zamkowych został oparty na nowatorskim schemacie „palazzo in fortezza”, który zakładał kompozycyjne sprzężenie planu fortyfikacji zarówno z siedzibą magnacką, jak i z miastem. W XVII w. Zamek w Łańcucie był uważany za jedną z piękniejszych siedzib magnackich w Europie.

Wokół Zamku znajduje się park o charakterze angielskiego parku krajobrazowego. Obecny kształt tego terenu w znacznym stopniu powstał pod koniec XVIII i na początku XIX w., kiedy należał on do Stanisława i Izabeli Lubomirskich. Zamek w Łańcucie wyróżnia się bogactwem zbiorów i zachowanymi założeniami parkowo-pałacowymi, a więc ogrodami, budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi z autentycznym wyposażeniem, w tym kolekcją pojazdów konnych wraz z akcesoriami. W podziemiach zamku znajdowała się luksusowa łaźnia rzymska, sauna, wanna, urządzenia do elektroterapii oraz sale gimnastyczne.

Projekty, dofinansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, zrealizowane w przestrzeniach Zamku

Od 2015 r. w Muzeum – Zamku w Łańcucie zrealizowane zostały prace remontowo-konserwatorskie i budowlane w Oranżerii i Ujeżdżalni oraz w budynku muzeum i zabytkowym parku.

W ramach przedsięwzięcia „Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego dawnej ordynacji łańcuckiej poprzez prace remontowo-konserwatorskie oraz wykreowanie nowych przestrzeni ekspozycyjnych”, których całkowity koszt wyniósł prawie 32 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – ponad 22 mln zł, przeprowadzono prace w dwóch obiektach należących do terenu Pomnika Historii pn. „Łańcut – zespół zamkowo-parkowy” – w budynku Oranżerii oraz Ujeżdżalni.

W wyniku przeprowadzonych prac budynki zmieniły swoją dotychczasową funkcję. Powstało w nich tzw. Centrum Edukacji Tradycji im. Jana Potockiego, które prowadzi edukację kulturalną dotyczącą historii zasad wychowywania, norm i wzorców kulturowych z wykorzystaniem najnowszych środków przekazu. Pokazywana jest zarówno historia właścicieli, jak i służby, ich życie codzienne i odświętne, obyczaje, moda, dawna etykieta, stroje i kuchnia. To opowieść o muzealiach, stylach, materiałach i technikach oraz narzędziach i sposobach, w jaki zostały wykonane, przy użyciu nowoczesnych osiągnięć techniki.

Wcześniej na terenie Muzeum zrealizowany został projekt „Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego dawnej ordynacji łańcuckiej poprzez prace remontowo-konserwatorskie oraz wykreowanie nowych przestrzeni ekspozycyjnych w budynku zamku oraz zabytkowym parku muzeum”. Prace remontowo-konserwatorskie objęły budynek zamku oraz otaczający go zabytkowy Zespół Parkowy. Dzięki przeprowadzonym pracom rewitalizacyjnym (remont elewacji, rewitalizacja stolarki okiennej i drzwiowej, prace izolacyjno-instalacyjne w obrębie parteru i piwnic) zatrzymany został proces degradacji i niszczenia obiektu. Działania umożliwiły również zwiedzającym dostęp do nowych powierzchni ekspozycyjnych placówki m.in. luksusowej łaźni rzymskiej, a także ułatwiły zwiedzanie zabytkowego zespołu parkowego (poprzez uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie parku, rewitalizację alejek i zabytków ruchomych). Koszt przedsięwzięcia wyniósł prawie 42 mln zł, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – ponad 29,5 mln zł.